Yalın Üretim

Yalın kelimesi Türkçe’de; karmaşık olmayan, kolay anlaşılan, gösterişsiz, süssüz, sade anlamına gelmektedir.

Yalın üretim (Lean Manufacturing), müşteri siparişinden başlayıp hammaddeden, bitmiş ürüne ve ürünün müşteriye teslimine kadar geçen tüm bu süreçteki; bilgi akışındaki, tasarımdaki, malzeme hareketindeki ve ürün akışındaki kayıplardan arındırılmasıdır yani iyileştirilmesidir. İsrafı ortadan kaldırmak, Yalın Üretimin temel unsurudur. Ancak Yalın Üretim uygulamasının nihai hedefi, yalnızca israfı ortadan kaldırmak değil, müşteriye sürdürülebilir bir şekilde değer sunmaktır. Bu değer müşterinin beklentisi olan şu üç konuyu tam olarak karşılamaktan geçer. Bunlar; düşük maliyetli ürün üretmek, zamanında teslimatı gerçekleştirmek (stok yapmadan), kaliteli ürün üretmektir (tamir, hurda vb. olmadan ilk seferde doğru üreterek).

Yalın Üretim de çalışana, insana saygı vardır. Çalışanın gelişimine yoğun bir emek verilir. Yapılan eğitim ve uygulamalarla, ergonomi çalışmalarıyla çalışanın gelişimi ve güvenliğine önem verilir. Böylece çalışan da yetenek, bilgi ve tecrübesini yaptığı işi iyileştirmek için kullanıp işinin ve işyerinin gelişimine katkı sağlayarak moral ve motivasyonu daha da artar. Aynı zamanda yaptığı işe müşteri gözüyle bakabilme bakış açısı kazanır.

Yalın Üretim israfı, müşteriye değer katmayan her şey olarak tanımlar. Bu bir süreç, aktivite, ürün veya hizmet olabilir; müşteri için değer yaratmayan zaman, para ve yetenek yatırımı gerektiren her şey israftır. Boş zaman, yetersiz kullanılan yetenek, fazla envanter ve verimsiz süreçlerin tümü Yalın tanımına göre israf olarak kabul edilir.

Büyük ölçüde Toyota Üretim Sisteminin (TPS) kurucuları olarak kabul edilen iki Japon endüstri mühendisi Taiichi Ohno ve Eiji Toyoda, sistemi şu üç hedefle özetler:

Muri'yi tasarlayın (aşırı yük)

Murayı tasarlayın (düzensiz iş yükü)

Muda'yı (israf/kayıp) ortadan kaldırın

Başka bir deyişle, şirketler süreç tasarımına ve akışına odaklanarak, sürdürülebilir bir şekilde daha fazla değer ve daha az kayıp yaratan bir sistem oluşturabilirler.

Yalın Üretimin Muda kaybı olan sekiz tür israf şunlardan oluşur:

1. Aşırı üretim israfı

2. Bekleme / boşta kalma süresi (eldeki zaman kaybı)

3. Taşıma, ulaşım israfı

4. Gereksiz işlem

5. Fazla envanter israfı

6. Hareket kaybı

7. Hurda ve tamir / kusurlu ürün yapma israfı

8. Çalışanların bilgi ve becerilerinden yeterince yararlanamamak.

Yalın Üretimin İlkeleri

1- Değer: Yalın düşüncede her faaliyet değer kavramına göre değerlendirilir. Değer, müşteri tarafından tanımlanır. Müşterinin gözünde değerli kabul edilmeyen her faaliyet israftır.

2- Değer Akışı: Değer akışı bir işletmede bir ürünü elde etmek için ortaya konan katma değer yaratan ve katma değer yaratmayan tüm işlemlerin birleşimidir. Ürün bazında değer akış yolları ve israflar belirlenir.

3- Akış: Değerin hiç kesintiye uğramadan ve gecikme olmadan hızla, müşteriye doğru akması sağlanır.

4- Çekme: Müşterinin değeri çekmesi sağlanır, yani üretim akış hızı talebin hızına bağlanır.

5- Mükemmellik: Yetkin, yetkilendirilmiş, tutkulu yöneticiler ve çalışanlarla sürekli daha mükemmele ulaşılmaya çalışılır.

Tek başına yalın tekniklere odaklanmak yerine, daima ana ilkeleri hatırlanmalıdır.

Yalın Üretim bir üretim sistemi ve üretim yönetim sistemi ile birlikte aynı zamanda bir üretim stratejisi ve üretim felsefesidir.

Yalın Üretim'in firmaya, çalışana, müşteriye ve paydaşlarına sağladığı bir çok avantaj ve kazanç vardır. Bunları da sonraki yazılarımda anlatıyor olacağım.

Ersoy Türel